Liliowce

Liliowce (Hemerocallis), zwane czasem „smolinosami”, pochodzą z Azji, jednak z olbrzymim powodzeniem zaaklimatyzowały się w naszych warunkach. Gdyby chcieć ocenić te długowieczne byliny, otrzymałby najwyższe oceny. Są uniwersalne. Nadają się zarówno do ogrodów wiejskich, jak i nowoczesnych, a nawet orientalnych. Są łatwe w uprawie. Tolerują każdy rodzaj gleby, chociaż na swojej ulubionej rosną i kwitną obficiej. Posiadają szeroką paletę barw kwiatów, które na dodatek mogą pachnieć. Bardzo łatwo je namnażać przez podział karpy.

Wygląd

Liliowce posiadają długie, wąskie, przewieszające się liście, stanowiące ozdobę przez cały sezon wegetacyjny. Rosną w kępach, których wysokość waha się od 30 do 60 cm, a licząc z kwiatem, nawet 120 cm. Posiadają bulwiaste kłącza, potrafiące sięgnąć aż do 80 cm w głąb ziemi.

Kwiaty

Liliowce posiadają duże, kielichowate kwiaty o średnicy dochodzącej do 15 cm, zebrane po kilka na długiej szypułce. Spośród innych bylin wyróżniają je dwie cechy: kolor, oraz długość kwitnienia. Paleta barw rozpoczyna się od kremowego i jasnożółtego, przez żółcie, pomarańcze, czerwienie, delikatne róże, a nawet rudości, brązy, ciemną purpurę i niemal czerń. Co ciekawe, nie udało się wyhodować odmiany o czysto białym kwiecie. Dodatkowo istnieją odmiany dwu- i więcej barwne, z paskami na płatkach, często z oczkiem w środku. Płatki tej rośliny mogą być wydłużone, jajowate, gładkie lub karbowane.

Jeśli chodzi o długość kwitnienia, to pojedynczy osobnik potrafi kwitnąć kilka tygodni, gdyż zazwyczaj otwiera się jeden kwiat na danej szypułce. A z jednej kępy wyrasta kilka szypułek. Ciekawa jest również reakcja samego kwiatu na porę dnia. Otwiera się w ciągu dnia, a zamyka wieczorem. Starsze odmiany zamykają się już po południu oraz w ciągu pochmurnego dnia. Dzięki olbrzymiej ilości (i nadal rosnącej) odmian, możemy wybrać takie, które łącznie będą nam nieprzerwanie kwitły od maja do sierpnia, a nawet i września.

Wymagania

Jak wspomniałam na wstępie, rośliny te nie mają dużych wymagań. Potrafią rosnąć na słabych, suchych glebach, jednakże pełnię rozrostu osiągają na ziemiach żyznych, przepuszczalnych i lekko wilgotnych. Najlepszym stanowiskiem jest półcieniste lub słoneczne, wtedy najładniej kwitną. Po przekwitnięciu wszystkich kwiatów należy nisko ściąć szypułki, by nie szpeciły rośliny oraz by niepotrzebnie nie inwestowała w nasiona.

Zastosowanie

Liliowce nadają się niemal do każdego ogrodu. Są dumne, estetyczne, kolorowe, radosne, nastrojowe, delikatne, krzykliwe… Najlepiej sprawdzają się na rabatach po 3-10, lub 10-20 roślin razem, tworząc piękne, kolorowe łany.  Ciekawie wyglądają też nad wodą, gdy ich liście szumią na wietrze, a kwiaty odbijają się w tafli.

Gatunki

Najbardziej rozpowszechniono dwa gatunki liliowca. Liliowiec ogrodowy – mieszaniec oraz liliowiec rdzawy. Prócz nich istnieje kilka innych gatunków, które nie są tak popularne, lub zostały w ogóle zapomniane.

• Liliowiec ogrodowy (H. hybrida) – posiada największe zróżnicowanie odmian, wysokości i kolorów kwiatów. Z tego też powodu są one najbardziej rozpowszechnione. Jedną z najciekawszych i najpopularniejszych odmian jest 'Stella d’Oro’, osiągająca 30-40 cm wysokości, o ciemnożółtych, długo kwitnących kwiatach. Do innych, ciekawszych odmian należy 'Raspberry Candy’ o kremowo-bordowo-żółtych, karbowanych płatkach; podobna 'Daring Dilemma’, o kwiatach łososiowo-purpurowo-żółtych; 'Starling’, o ciemnopurpurowych kwiatach; czy bladożółte 'Arctic Snow’.

• Liliowiec rdzawy (H. fulva) – najczęściej spotykany w starych ogrodach i nie tylko. Dorasta do 80 cm wysokości (z kwiatem nawet 120-160cm). Posiada żółto-brązowo-czerwone kwiaty, na pewno przez każdego kojarzone. Jest to gatunek najbardziej wytrzymały i bujnie rosnący, stąd zapewne jego szerokie rozpowszechnienie.

• Liliowiec złotawy wraz z jego większą odmianą (H. aurantiaca + var. major) – osiąga 60-80 cm wysokości. Posiada ciemnopomarańczowe kwiaty pojawiające się w maju-czerwcu. Zapomniany ze względu na swoją nietrwałość na niektórych stanowiskach.

• Liliowiec cytrynowy wraz z odmianą 'Baroni’ (H. citrina) – osiąga 70 cm wysokości. Posiada cytrynowożółte kwiaty, pozostające długo otwarte w ciągu dnia. Kwitnie w czerwcu – lipcu. Od niego pochodzi wiele nowych odmian. Do dzisiaj spotykany.

• Liliowiec Dumortiera (H. dumortierii) – osiąga 40-50 cm wysokości. Kwiaty jasnopomarańczowe pojawiają się w maju – czerwcu, a potem powtarzają kwitnienie w sierpniu-wrześniu. Również spotykany.

• Liliowiec żółty (H. flava) – osiąga wysokość 40-50 cm. Posiada jasnożółte kwiaty wydzielające zapach przypominający pomarańczę. W przeciwieństwie do innych gatunków, ten nie znosi suchych stanowisk.

• Liliowiec Middendorffa (H. middendorffii) – niewielkich rozmiarów bylina osiągająca 30-40 cm wysokości. Posiada jasnopomarańczowe kwiaty, pojawiające się w maju – czerwcu.

• Liliowiec mniejszy (H. minor = graminea) – kolejny karłowy gatunek, dorastający do 30 cm wysokości. Kwiat żółty, pojawiający się w czerwcu – lipcu. Idealny na obwódki i ogrody skalne.

Źródła:

1. Hellwing Z. 1975. Byliny w parku i ogrodzie. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśnicze, Warszawa, ss: 121-125.

2. Marcinkowski J. 2005. Katalog bylin. Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., Warszawa, ss:40-41.

3. e-katalogroslin.pl, dostęp 18.07.2019 r.