Ostrokrzew kolczasty

Wydawać by się mogło, iż zimą nie ma żadnych roślin. Jest ciemno, zimno i ponuro. Są jednak trzy symbole roślinne tak silnie związane z masową kulturą (zwłaszcza) okresu świąt Bożego Narodzenia, że aktualnie nie wyobrażamy sobie tej części roku bez nich. Pierwszym, jest tak zwana „choinka”, czyli drzewko iglaste, będące najczęściej jakimś gatunkiem jodły bądź świerka. Drugim jest jemioła. Ostatnim, chociaż w naszej kulturze nie tak rozpowszechnionym, jak w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej, jest ostrokrzew kolczasty (Ilex aquifolium). Zimozielony krzew o ostrych liściach i czerwonych owocach.

Wygląd

Ostrokrzew, to jak sama wskazuje, „ostry” krzew. Jest rośliną dorastającą do 3 metrów o ładnym, zaokrąglonym pokroju. Przy sprzyjających warunkach dość mocno się zagęszcza. Posiada ciemnozielone, lśniące, skórzaste, ząbkowane liście o kolczastych brzegach. Dorastają one do 7 cm długości. Jak już wspomniałam, jest to roślina zimozielona. Bardzo efektownie wyglądają na tle świeżego śniegu. Oprócz podstawowej wersji hodowcy wyhodowali odmiany o białym, kremowym oraz żółtym brzegu, co dodatkowo podnosi walory tej rośliny.

Kwiaty i owoce

Na początek warto zaznaczyć, iż jest to roślina dwupienna, a więc występują osobniki męskie i żeńskie. Będzie to miało wpływ na obecność lub brak owoców. Niewielkie, białe, czterokrotne kwiaty pojawiają się w czerwcu. Po dokładnym przyjrzeniu się dość łatwo można odróżnić kwiaty żeńskie od męskich. Obie formy posiadają 4 białe płatki, jednakże różnią się słupkiem i pręcikami. Słupek form żeńskich jest duży, zgrubiały i zielony, natomiast u form męskich jest on niewielki, brązowy. Odwrotnie jest z pręcikami. U form żeńskich są one krótkie, natomiast u form męskich długie z pokaźnymi pylnikami. Bardziej efektowne od kwiatów, co w sumie dość rzadko się zdarza, są owoce ostrokrzewów. Są to jaskrawoczerwone kuleczki dojrzewające w październiku i pozostające na krzewie nawet do wiosny. Jako że owoce ostrokrzewu są trujące, a wizualnie dość interesujące, podczas sadzenia należy się zastanowić, czy chcemy osobnik żeński, który będzie wytwarzać ozdobne owoce, czy lepiej poszukać męskiego, dzięki czemu dzieci nie będą miały okazji do próbowania czerwonych kuleczek.

Wymagania

Ostrokrzew kolczasty jest rośliną narażoną na przemarzanie w naszych warunkach. Na szczęście wiosną po mocnym cięciu potrafi się zregenerować. Znacznie ogranicza to jednak rozrost krzewu. Większość odmian oraz gatunek główny wytrzymuje mrozy do -18*C. Istnieje odmiana, która wytrzymuje do -20*C. Jest to 'Alaska’. Z powodu tej wrażliwości ostrokrzew, zwłaszcza młody, powinien być osłaniany na zimę. Warto podsypywać go liśćmi, aby w razie przemarznięcia wyższych partii rośliny mógł odbić z korzenia. Należy go sadzić w zacisznych, osłoniętych od wiatru miejscach, na przykład pod osłoną innych roślin lub jakiegoś budynku. Pozwala na to jego preferencja do stanowisk półcienistych do całkowicie zacienionych. Gleba powinna być lekko zasadowa, żyzna i niezbyt mokra.

Zastosowanie

Ze względu na jego wrażliwość na mrozy zalecane jest sadzenie ostrokrzewu w cieplejszych rejonach Polski. Nadaje się do wypełniania podszytu w ogrodach leśnych oraz jako ciekawy dodatek w osłoniętych częściach ogrodu. W cieplejszych rejonach naszego kraju może być stosowany jako żywopłot.

Źródła:

1. Tomżyńska M., Szydło W., Muras P. 2016. Katalog roślin drzewa krzewy byliny. Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., Warszawa, s: 188.

2. https://www.e-katalogroslin.pl, dostęp: 6.11.2022 r.