Zdj. 1 Tamaryszek drobnokwiatowy w czasie kwitnienia, 28.05.2020 r.
Zdj. 2 Tamaryszek drobnokwiatowy poza okresem kwitnienia, 21.09.2019 r.
Istnieje grupa roślin, na które czeka się z niecierpliwością. Pokaz ich piękna, wyjątkowości zaczyna się nagle, trwa stosunkowo krótko, bo zwykle około 2-3 tygodni i kończy sprawiając że roślina w zasadzie znika nam z oczu. Jak Kopciuszek. Ma karocę, piękną suknię, buty, dodatki, idzie na bal z księciem, ale o północy wszystko znika, a kareta staje się zwykłą dynią. I nie mówcie, że życie, to nie jest bajka 🙂
Rośliny tego typu można znaleźć właściwie w każdej grupie. Są tu zarówno rośliny cebulowe, byliny, pnącza, krzewy i drzewa. Cecha ta dotyczy najczęściej kwiatów, których olbrzymia ilość zwraca na siebie uwagę każdego obserwatora, ale nie tylko. Są rośliny, których liście potrafią wywołać efekt zachwytu, ale nie przez cały rok, a tylko o pewnej porze roku. Czasami to owoce przyciągają wzrok, jednakże ich czas pozostania na roślinie zależy najczęściej od ptaków, które się nimi żywią.
Zdj. 3 Jabłoń ozdobna 'Ola’, 30.04.2020 r.
Podam kilkanaście przykładów takich roślin, jednakże jest to tylko ich część. Zagłębiając się w gatunki i odmiany trafiamy na coraz to nowe, niesamowite okazy. Może okazać się, iż na co dzień przechodzimy obojętnie koło jakiejś rośliny, a pewnego dnia zatrzymujemy się i zastanawiamy, skąd się wzięła ta piękna masa kwiatów, liści lub owoców. Przecież nie było jej tu wcześniej. Otóż była. Pod skromnym strojem Kopciuszka. Ale po kolei.
Zdj. 4 Kwitnące jabłonie w 5-letnim sadzie, 30.04.2020 r.
Rośliny z efektem „łał” o wyjątkowych kwiatach
Jednym z najlepszych przykładów tego typu roślin jest tamaryszek drobnokwiatowy, zwany również czteropręcikowym. Ten stosunkowo duży krzew kwitnie masą drobniutkich, różowych kwiatów pojawiających się na wiotkich gałęziach, przez co przypomina delikatnie falującą na wietrze watę cukrową. Kolejną rośliną, a w zasadzie grupą roślin są drzewa owocowe. Najpierw pojawiają się kwitnące wiśnie i czereśnie, później śliwy, a na końcu jabłonie i grusze. Kto nie zachwycał się połaciami kwitnących drzew owocowych? Całe hektary białego i różowawego kwiecia. Oczywiście pojedyncze osobniki, zwłaszcza odpowiednio stare i rozłożyste, również są efektowne, jednakże to widok sadów jest tym „łał”.
Inne drzewa również nie pozostają daleko w tyle. W lipcu zakwitają lipy. Ich ozdobą może nie są niesamowicie barwne kwiaty, ale za to niesamowicie pachnące. Zatrzymując się pod kwitnącą lipą i spoglądając do góry widzimy mnogość owadów, od motyli, przez zapylacze po inne owady żywiące się nektarem i o mieniących się skrzydłach i pancerzach. Ciekawie wyglądają klony pospolite, których jaskrawozielone kwiaty pojawiają się tuż przed liśćmi. Efektowne są również jarzęby, o białych baldachach kwiatów (i specyficznym zapachu, dla jednych przyjemnym, dla innych wręcz przeciwnie), złotokapy, z których zwieszają się złociste grona, przez co wydaje się, iż z rośliny „kapie złoto” oraz czeremchy. Pierwsza, bo już w kwietniu, zakwita czeremcha pospolita. Niedługo po niej kwitnie czeremcha amerykańska. Obie posiadają białe kwiatostany typu grono o silnie pachnących kwiatach. Najprościej rozróżnić je można po liściach, gdzie nasz, skromny gatunek ma matowe liście, a „bogaty”, amerykański posiada błyszczące liście. Spacerując wiosną po lesie na pewno gdzieniegdzie pojawiają się białe plamy na tle ciemnych pni innych drzew. To właśnie kwitnie czeremcha.
Zdj. 5 Czeremcha pospolita, 2.05.2020 r.
Zdj. 6 Wzory z tulipanów w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi źródło: https://www.botaniczny.lodz.pl/ dostęp: 6.05.2020 r.
Wczesną wiosną, gdy mamy dość zimy, chłodu i szarości zaczynają cieszyć nasze oczy rośliny cebulowe, zwłaszcza posadzone w dużych skupiskach. Hiacynty, czy tulipany podczas kwitnienia dają efekt kolorowych dywanów rozwiniętych na ziemi. Dzięki mnogości odmian, można z nich tworzyć dowolne wzory.
Kontynuując temat wiosny, cuda zaczynają się dziać również w lasach i ogrodach leśnych. Pojawiają się miodunki, zawilce, fiołki, przylaszczki, pierwiosnki, a nad strumieniami zakwitają niezapominajki oraz knieć błotna, pospolicie nazywana kaczeńcem (kaczyńcem). Rośliny te, korzystając z braku liści na drzewach i dostępności słońca zakwitają całymi połaciami tworząc piękną, kolorową i dynamiczną mozaikę, przechodząc jedne w drugie.
Zdj. 7 Niezapominajka alpejska, a w tle po prawo zawilec gajowy, 26.04.2020 r.
Zdj. 8 Forsycja pośrednia, 22.04.2020 r.
Również wśród krzewów nie zabrakło efektownych gatunków. Przykładem takiej rośliny jest chociażby popularna forsycja. Z nijakiego „badyla” rozkwita nagle masa żółtych kwiatów, tym bardziej efektowna, iż w zasadzie większość roślin jeszcze drzemie po zimie. Kwitnie kilkanaście dni, po czym zmienia się w zwykły, zielony i niczym nie wyróżniający się krzew, by znów zaskoczyć nas w kolejnym roku. Kolejnymi przykładami są skimia, o białych lub różowawych, kulistych i intensywnie pachnących kwiatostanach czy laurowiśnia, o kwiatostanach podobnych trochę do czeremchy, również pachnących. Niestety minusem tych dwóch gatunków jest ich stosunkowo duża podatność na mrozy, zwłaszcza u młodych osobników. Nie wolno zapomnieć o takich symbolach majówki, jak lilak pospolity, z jego fioletowymi bądź białymi, silnie pachnącymi kwiatostanami, czy też jaśminowiec wonny porywający białymi, również intensywnie pachnącymi kwiatami.
Rośliny z efektem „łał” o wyjątkowych liściach
Ta grupa roślin staje się mocno widoczna głównie jesienią, kiedy to ich liście zmieniają swój kolor. Intensywna żółć, pomarańcz i czerwień, to barwy dominujące o tej porze roku. Są jednakże rośliny, które przebijają się ze swoją intensywnością. Przodującymi gatunkami są klony pospolite oraz jawory. To te rośliny barwią parki i lasy ognistymi kolorami. W ogrodach z kolei przebarwiają się winobluszcze: pięciolistkowy i trójklapowy. Oba o pięknych, czerwonych liściach. Minusem tych roślin jest krótkotrwałość – po pierwszych kilku przymrozkach zrzucają liście i pozostają nagie aż do wiosny.
Zdj. 9 Winobluszcz pięciolistkowy jesienią, 30.09.2016 r.
Zdj. 10 Ognik szkarłatny, 6.10.2019 r.
Rośliny z efektem „łał” o wyjątkowych owocach
W zasadzie jest to najskromniejsza grupa. Zaliczyć tu należy na pewno ogniki, jarzęby i berberysy. Ciekawie też wyglądają jabłuszka tak zwanych „rajskich” jabłoni, zwłaszcza odmiany 'Ola’, czy też 'Royality’, obie o ciemnoczerwonych owocach. Większość owoców jest albo niezbyt efektowna, albo szybko odpada od rośliny, albo też zostaje szybko zjedzona przez ludzi i zwierzęta.
Jeśli ktoś wpadnie na kolejne przykłady takich roślin, to z chęcią poczytam o nich w wiadomościach 🙂 Jak wspomniałam, niemal cały rok można nie zauważać takiego osobnika, a przypomni o sobie w najmniej oczekiwanym momencie. Z tego też powodu czasem trudno wymienić wszystko od razu.