Zdj. 1 Trzmielina Fortune’a 'Silver Queen’, 14.04.2020 r.
Wraz z rozwojem kulturowo-cywilizacyjnym stajemy się coraz bardziej wybredni. Dotyczy to również chęci posiadania coraz to innych roślin, a ogrodnicy starają się zaspokoić to pragnienie tworząc coraz to nowe odmiany. Ciekawą i godną uwagi grupą roślin są odmiany „łaciate”, czyli zielone liście z domieszką innego koloru, najczęściej białego, kremowego lub żółtego. Zwracają na siebie uwagę, rozjaśniają cień i urozmaicają nasz ogród. Co ciekawe, gdyby nie ta modyfikacja, to pewne rośliny nigdy nie zostałyby wprowadzone do ogrodów, ba, często są tępione! Przykładem może być chociażby bluszczyk kurdybanek, naturalnie występująca w Polsce płożąca roślinka, o mocno ekspansywnym charakterze. Z drugiej strony wystarczyło dodać trochę bieli i już mamy ciekawą oraz szybko rosnącą roślinę do wysokich donic. Rośliny tutaj przedstawiane można, upraszczając, podzielić na: obrzeżone (kiedy to dodatkowy kolor „obrysowuje” liść), pstrokate (kiedy cały liść jest mniej lub bardziej wymieszany kolorystycznie z innym kolorem) oraz łaciate (kiedy to inny kolor znajduje się na środku liścia, tworząc łatę, a czasem kilka łat lub pasów). Granica pomiędzy nimi jest stosunkowo płynna. Często na jednej roślinie część liści jest pstrokata, a część łaciata. Poniższe opisy to podział poglądowy, mający na celu zapoznanie z różnorodnością „mieszanych” liści.
Obrzeżone liście
Liście posiadające obwódkę w innym kolorze, to chyba najpopularniejsza modyfikacja kolorystyczna. W nazewnictwie często pojawia się zwrot 'Variegata/tum’. Kiedy widzimy informację o takiej odmianie, wtedy wiadomo, że roślina będzie zielono-jakaś, z dużym prawdopodobieństwem, że chodzi tu o obrzeżenie liścia. Z dużym prawdopodobieństwem, ponieważ zdarzają się gatunki, których odmiany o tej nazwie są pstrokate. Obrzeże jest białe, kremowe lub żółte, bardzo rzadko różowawe lub czerwone, najczęściej mocno oddzielające się od zieleni pozostałej części liścia. Możemy spotkać w takiej wersji trawy, byliny, pnącza, krzewy oraz drzewa liściaste.
Przykładami takich gatunków i odmian są: z traw – rajgras wyniosły 'Variegatum’, turzyca oszimska EVEREST 'Fiwhite’; z bylin – podagrycznik pospolity 'Variegatum’, dąbrówka rozłogowa 'Burgundy glow’, czy też szeroka gama funkii; z pnączy – hortensja pnąca 'Mirranda’, bluszcz kolchidzki 'Dentata Variegata’; z krzewów – krzewuszka cudowna MONET 'Verweig’, trzmielina Fortune’a 'Silver Queen’, dereń biały 'Elegantissima’, z drzew – buk pospolity 'Purpurea Tricolor’, klon zwyczajny 'Drummondi’.
Zdj. 2 Funkia, 31.05.2020 r.
Zdj. 3 Dereń biały 'Elegantissima’, 4.07.2019 r.
Pstrokate liście
Druga, ale mocno walcząca o pierwsze miejsce grupa roślin. Należą tu gatunki, których liście, których podstawowa, najczęściej zielona barwa wymieszana jest z innym kolorem (białym, kremowym lub żółtym, rzadko czerwonym lub różowawym). Tu również może się pojawić nazwa 'Variegata’, chociaż stosunkowo rzadko. Tutaj również pojawiają się trawy, byliny, pnącza, krzewy oraz drzewa liściaste, a nawet rośliny jednoroczne, takie jak nasturcja niska 'Alaska’.
Przykładami takich gatunków i odmian są: z traw – miskant chiński 'Zebrinus’ (chociaż można go też uznać za łaciatego); z bylin – dąbrówka rozłogowa 'Multicolor’ oraz wiele odmian żurawek; z pnączy – przywarka japońska 'Burst of light’, winobluszcz pięciolistkowy STAR SHOWERS 'Monham’, bluszcz pospolity 'Profesor Seneta’; z krzewów – lilak pospolity 'Aucubaefolia’ (mogący być też małym drzewkiem), trzmielina Fortune’a 'Harlequin’, berberys Thunberga 'Powwow’; z drzew – surmia wielkokwiatowa 'Pulverulenta’, głóg jednoszyjkowy 'Variegata’, grab pospolity 'Variegata’, klon jawor 'Simon-Louis Freres’.
Zdj. 4 Nasturcja niska 'Alaska’, 16.07.2019 r.
Zdj. 5 Klon jawor 'Simon-Louis Freres’, 1.08.2019 r.
Łaciate liście
Ostatnia prezentowana grupa to rośliny, których liście w pewnej części są całkiem białe, kremowe lub żółte, rzadko czerwone bądź różowawe, posiadają plamę innego koloru wzdłuż nerwu głównego lub kilka większych plam bądź pasów na liściu. Jest to najbogatsza pod względem różnorodności typów roślin, jednakże najuboższa (co nie znaczy, że uboga), jeśli chodzi o ilość odmian w tych zestawieniach. Znajdują się tu trawy, byliny, pnącza, krzewy i drzewa liściaste oraz krzewy i drzewa iglaste. Tutaj również może trafić się odmiana o nazwie 'Variegata’.
Przykładami takich gatunków i odmian są: z traw (i turzyc) – trzęślica modra 'Variegata’, turzyca oszimska 'Evergold’; z bylin – funkia 'Fire and Ice’; z pnączy – bluszcz pospolity 'Goldheart’, aktinidia pstrolistna 'Adam’; z krzewów liściastych – trzmielina Fortune’a 'Sunspot’; z drzew liściastych – klon jawor 'Leopoldii’; z krzewów iglastych – jałowiec łuskowaty 'Floreant’, jałowiec sabński 'Variegata’, cyprysik groszkowy 'Nana Aureovariegata’, cyprysik Lawsona’ Argenteovariegata’; z drzew iglastych – sosna drobnokwiatowa 'Fukai’.
Zdj. 6 Funkia, 18.06.2019 r.
Zdj. 7 Bluszcz pospolity 'Goldheart’, 26.07.2020 r.